Samouctwo czy szkoła

Kilka dni temu Karol opublikował na swoim blogu wpis - Czy warto zapisać się na kurs językowy?-do którego skomentowania zabierałam się ze trzy razy, ale każdorazowo nachodziło mnie tyle przemyśleń związanych z tematem tytułowym oraz z kwestiami poruszonymi w komentarzach, że ostatecznie postanowiłam o wszystkim napisać tutaj.

Czym jest samouctwo:

„Proces samokształceniowy (albo krócej samokształcenie) to tyle, co samodzielne, poddane autokontroli urabianie się osobnika w celu osiągnięcia jakiegoś mniej lub więcej uchwytnego (uświadamianego) i mniej lub więcej jasno określonego wzoru ( respective ideału ) osobowości”. Władysław Okiński

„(…) w rzeczywistości przy samokształceniu odbywa się proces o daleko szerszym zakresie – niż potocznie zawężane rozumienie wyrazu „samokształcenie” – jednocześnie kształcenie i wychowywanie siebie; strona umysłowa, duchowa, a w znacznej mierze i fizyczna człowieka integralnie podlegają przemianom, dokonywa się stopniowo i stale budowa ( nieraz przebudowa) całej osobowości w dążeniu do osiągnięcia założonego wzoru”. J.E. Baranowska

Samodzielna nauka nie prowadzi do zdobycia wyłącznie jednej umiejętności- w tym przypadku do wyłącznie opanowania języka.

Samouctwo jest nieustanną pracą nad sobą, która przekłada się na wygląd całego życie człowieka.

W kwestii nauki języków samouctwo jest wyborem w pewnym wymiarze wielokrotnie trudniejszym niż poddanie się szkole, trudniejszym ale zarazem przynoszącym nieporównywalnie większą korzyść.

Oczywiście do samokształcenia dochodzi również na kursie językowym, ale w dużo mniejszym stopniu- uczeń poddaje się narzuconemu schematowi i tylko od czasu do czasu wychodzi po za jego ramy.

Samouctwo to dosłownie samodzielne wychowywanie siebie. Uczeń:

• kształtuje zaradność,
• pracuje nad dyscypliną, mobilizacją, siłą woli, systematycznością, determinacją,
• szuka rozwiązań, które działają najlepiej dla niego jako pojedyńczej jednostki,
• poznaje zakres własnych możliwości,
• obsewuje w jakich warunkach najlepiej przyswaja wiedzę,
• eksperymentuje z różnymi technikami uczenia się,
• uczy się na własnych błędach jak i na błędach innych, zmierzających w podobnym kierunku,
• buduje wiedzę o świecie i nauce,
• poszukując jednej właściwiej dla siebie drogi zdobywa ogromną wiedzę dotyczącą nizliczonej ilości kwestii, nie zawsze związanych konkretnie z nauką języków.

Proces samouctwa odbija się nie tylko na stopniu znajomości języka, ale na całej osobie i jej sposobie funkcjowania.

Poddanie się jednemu kursowi, bez wcześniejszego rozeznania w róznorodności  metod nauki, zamyka w schemacie. Może się zdarzyć, że wybrana metoda jest akurat idealna dla jednostki, ale tutaj szczęście jest losowe i lepiej wyłącznie na nim nie polegać.

Natomiast gdy okazuje się  nie pasować zainteresowanemu, może wyrządzić krzywdę, jest odpowiedzialne za :

• zniechęcenie, zmęczenie, rozczarowanie,
• błędne przekonanie  o braku talentu do języków,
• wiarę w niemożliwość opanowania języka docelowego,
• przekłamuje obraz trudności języka, wyolbrzymiając go,
• ustawia granicę nie do pokonania,
• może doprowadzić do przerwania I zaniechania nauki.

Kursy i lekcje prywatne, jeśli umiejętnie wykorzystane, mogą być wspaniałym dodatkiem do nauki języków, lecz poleganie wyłącznie na nich może stanowić błąd. 

To czy warto iść do szkoły czy nie, jest wysokiego stopnia skomplikowania.

Częste przekonanie, że szkoła wykona za jednostkę cały wysiłek, jest główną przyczyną niepowodzenia w nauce.

Pragnąc poznać język, bez wiedzy i zaineresowania procesem uczenia się,  owszem można się nauczyć. Jaki system nauczania w szkole czy na lekcjach taki faktyczny poziom ucznia. Poziom mało zachwycający przełoży się na mało zachwycające umiejętności zdeterminowanego do nauki ucznia.. Duze ryzyko straty czasu i pieniędzy.

Traktując szkołę jako dodatek do nauki, można wyciągnąć z zajęć bardzo wiele, dlatego że ma się zdrowo sprecyzowane oczekiwania i wtedy nauczyciela dopaduje się do siebie, a nie po prostu podda bezmyślnie narzuconym odgórnie technikom nauczania i tempu wprowadzania nowego materiału. W takiej sytuacji jednak można sobie zadać pytanie o sens szkoły, ponieważ jeśli ktoś zna swoje braki, wie co i w jakiej formie mu pasuje, to równie dobrze sam może zadbać o siebie i doskonalić się na własną rękę.

Samouctwo to ciężka na początku droga (na początku, gdyż z czasem przybiera formę rutyny jak poranna kawa) - nie każdy od razu może polegać na sobie. Nie każdy chce nad sobą pracować. Szkoła to jednak szkoła. Nakłada dyscyplinę i zakłada konkretny czas na osiągnięcie jasno sprecyzowanych celów. Jeżeli ktoś chce się nauczyć, ale ma problem ze zorganizowaniem własnej osoby i nie ma chęci na stawienie sobie czoła, temu szkoła może pomóc, ale znowu- tak jak napisał Karol w swoim artykule-szkoła się w którymś momencie skończy i będzie trzeba sobie zacząć radzić samemu. Jeśli wraz z końcem szkoły skończy się nauka, wkrótce cała mozolnie zdobyta wiedza wyparuje, więc na dobrą sprawę - po co było marnować czas i pieniądze?

Twierdząc teraz na początku nauki, że po zakończeniu szkoły będzie się na przyzwoitym poziomie i z pewnością podejmie się kontynuacji edukacji już na własną rękę, można zadać sobie pytanie skąd czerpie pewność, że skoro teraz nie jest w stanie wytworzyć rutyny, że później się to uda? Albo inaczej, sądząc że w dalszej przyszłości jednostka nie będzie miała problemu z samouctwem to czemu nie robi tego od początku? Co jest trudniejsze: nauka języka od podstaw czy rozwijanie  i utrzymywanie w formie tego co się już umie?

Szkołom oczywiście nie można też przypisać bezsensu. Wielu tak, ale bynajmniej nie wszystkim. Istnieją bardzo dobre szkoły i bardzo dobrzy nauczyciele, używający świetnych podręczników i metod, którzy potrafią spełnić swoją misję doskonale i wykształcić na świetnym poziomie uczniów, którzy im zaufali. Z tego powodu decydując się na szkołę czy nauczyciela warto poświęcić czas na rozeznanie w opiniach i faktach by trafić w najlepsze ręce, zamiast decydować się na pierwszy kurs z brzegu, który ma szansę okazać się nieporozumieniem.

Samouctwo od podstaw języka jest wartościowe.

Wyrabia nawyk przebywania z językiem od pierwszych chwil i ten kto samodzielnie osiągnie etap zaawansowan ten tak łatwo nie rozstanie się z językiem docelowym. Bogaty w wyrobioną potrzebę codziennego obcowania z tym językiem, własny sposób na język, świadomość włożonego trudu nie tylko w naukę, ale i w kształtowanie siebie, trudniej się podda niż uczeń wypuszczony na wolność po zaprzestaniu nauki.

Istnieje prawdopodobieństwo, iż samouk jest dużo bardziej związany emocjonalnie z nauczonym językiem niż osoba, w którą wuczają język w szkole.

Decydująca przestroga- nie zapomnijmy wspomnieć, że w wielu ludziach pójście do szkoły zabija wszeką miłość i fascynację do języka, któego zapragnęli się uczyć..

Każdy sprzeciw w stosunku do samouctwa w nauce języków obcych wynika z braku posiadania informacji w tym zakresie. Samokształcenie nie ma granic. Na tym polega, że nic go nie ogranicza. To my sami decydujemy i odpowiadamy za to co, jak, w jakim tempie, w jakiej jakości i na jakim poziomie. Nie ma nawet jednej kwestii w nauce języków, w której samouk nie może pokonać nawet najlepszego kursu, szkoły czy nauczyciela. Są sposoby na wszystko, na samodzielną weryfikację postępów, poprawności wymowy, akcentu, itd. 

 Samouctwo to mierzenie nie niżej jak do nieba.

A wy jak się na ten temat zapatrujecie?